به گزارش پایگاه خبری گفتمان دریا، شنیده ها همیشه حکایت از دعوا بر سر خودرو وساخت قطعات آن در کشور بوده و کشتی و قطعات آن هیچ گاه مورد توجه نبوده است و لذا بی توجهی به این موضوعات کلیدی، موجب می شود در گزارش ها و مصاحبه های مرتبط با توانمندی ساخت کشتی در کشور، اطلاعات خلاف واقع و اشتباه منعکس شود که حداقل پیامد آن درجا زدن و تضعیف بیش از پیش صنعت نوپای کشتی سازی کشور است. در حالی که رئیس سازمان برنامه و بودجه معتقد است ۶۲ درصد امکان ساخت کشتی در داخل وجود دارد و ۸۵ درصد نیاز کشور در داخل تامین می شود و برای استفاده از ظرفیت کشتیرانی داخل علاوه بر تسهیلاتی که در تبصره ۱۸ بودجه پیش بینی شده، ۷۵۰ میلیون دلار از سوی صندوق توسعه ملی اختصاص می یابد، کارشناسان صنایع دریایی براین اعتقاد هستند که مشکل اساسی صنعت کشتی سازی (کشتی های غیر نظامی) بیش از آنکه به موارد تأمین مالی و تحریم ها مرتبط باشد به موضوعاتی از قبیل فناوری مدیریت، فناوری طراحی و مهندسی و فناوری ساخت و تولید مرتبط است.

ارزیابی فهرستی از تغییرات متعددد و غیر معمول نقشه ها و طرح ها در فرایند ساخت کشتی و قطعات آن، ارزیابی میزان شناخت کارشناسان شاغل در بخش طراحی و مهندسی کارخانه های ساخت کشتی از الزامات، کدها و کنوانسیون های بین المللی، قوانین و مقررات موسسات رده بندی و الزامات پرچم، ارزیابی وجود و به کارگیری کارشناسانی توانمند با تجربه حداقل ده سال دریانوردی بین المللی در رسته های موتورخانه، عرشه، تجهیزات رادیویی و ارتباطی و برق و الکترونیک در بخش طراحی و ساخت و مهندسی و راه اندازی یاردهای داخلی، ارزیابی وجود و اجرای مهندسی ارزش و نیز سیستم مدیریت دانش در پروژ های تکمیل شده و در دست اجرا و ارزیابی وجود طرح یا برنامه روش اجرای پروژه در قبل از شروع به ساخت، شاخص هایی است که در صورت استفاده از آنها در ارزیابی توانمندی یاردهای داخلی به نتایج تاسف باری دست خواهیم یافت!

اهمیت حمل و نقل دریایی و کشتیرانی بر هیچ کس پوشیده نیست. کشتی ها امروزه بیشترین نقش را در اقتصاد بین المللی و صادرات و واردات ایفا می کنند. هم اکنون هزاران کشتی در آب های بین المللی تردد می کنند. مسلماً این کشتی ها برای ادامه فعالیت خود در اقتصاد بین المللی نیاز به سرویس دهی و تعمیرات به موقع و مناسب دارند. در حقیقت تعمیرات و نوسازی شناورها ضامن استقرار حیات و بقای آنهاست.

زوال قطعه سازی کشتی در ایران
سعید فولادگر، مدیرعامل سابق قطعه سازی کشتی با ابراز تاسف از نبود نگاه فناورانه و اقتصادی به داخلی سازی قطعات کشتی، گفت: بسیاری از کشورها با ایجاد کارخانه های ساخت قطعات کشتی علاوه بر این که نیاز کشتی ها را برطرف می کنند از این طریق درآمد خوبی را نیز نصیب خود می کنند. موضوعی که متأسفانه در کشور ما کمتر به آن پرداخت شده است ایران می توانست از طریق ساخت قطعات کشتی علاوه بر رفع نیاز های خود با صادرات قطعات درآمد خوبی کسب کرده و از خروج ارز نیز جلوگیری کند. اما چنین نشد؟!

نیاز به واردات قطعه کشتی در سایه بی تدبیری
وی افزود: توجه به بخش صنایع دریایی می تواند تا حدود بسیاری در این زمینه راهگشا باشد. همان گونه که اشاره شد حفظ و نگهداری کشتی از اهمیت بالائی برخوردار است. تعمیرات کشتی ها اگر با قطعات ساخت داخل صورت بگیرد علاوه بر کاهش خروج ارز می تواند کشور را از واردات قطعه کشتی بی نیاز کند.

قطعه سازی کشتی نیازمند زیرساخت اقتصادی - سیاسی
وی تاکید دارد: همه می دانیم که یک کشتی در حال ساخت شامل تجهیزات و قطعات فراوانی است که باید بر روی آن نصب شوند بنابراین کشتی ساز باید توانایی تأمین این قطعات را داشته باشد. در مجموع باید اذعان کرد که برای کشتی ساز شدن قابلیت قطعه ساز شدن شرط لازم بوده اما کافی نیست بنابراین باید زیرساخت اقتصادی و سیاسی را نیز مورد توجه قرار داد.

سهم تحریم ها در رکود قطعه سازی کشتی در کشور
ما در حیطه تأمین تجهیزات مورد نیاز از خارج از کشور به دلیل تحریم‎های ظالمانه مدت هاست مشکلاتی داریم که باید تلاش و آنها را رفع کنیم که قطعه سازی کشتی نیز از این قاعده استثناء نیست مورد مهمی بود که فولادگر به آن اشاره داشت و گفت: در نظر داشته باشید که کشتی و قطعه سازی اساساً تجارت سوددهی نیست و اگر به درستی مدیریت نشود قطعاً ضررهایی را متوجه سرمایه گذار داخل می‎کند . کشتی و قطعه سازان کشور ما باید برای موفقیت در این صنعت گسترده اما کم سود، به فکر رقابت باشند.

قطعه ساز کشتی سابق کشورمان یادآور شد: از مزایای قطعه سازی کشتی در داخل جلوگیری از خروج ارز است. مهم تر از همه این که این کار توسط تعداد بسیار زیادی از نیروهای ایرانی انجام می شود در حقیقت یک صنعت اشتغال زا است. بسیاری از افراد می توانند در این کارگاه ها آموزش ببینند و فعالیت کنند.

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بنادر جنوبی کشور نیازمند متخصصان ماشین آلات است اما نماینده سازندگان ۲موتورهای اصلی، ژنراتورها، برق، ادوات کمک ناوبری و مخابراتی در بندرعباس یا بندر امام وجود ندارد، اگر کشتی ها با مشکلی مواجه شوند باید در یک بندر خارجی متوقف شوند تا تعمیرات بر روی آنها صورت گیرد. هیچ گونه ارگان یا سازمان خاصی در زمینه هدایت این صنعت برنامه ریزی نکرده است. کلیه فعالیت هائی که تاکنون صورت گرفته به صورت جهشی پراکنده و یا ضربتی بوده است.از آن جائیکه مجموعه ها و سازمان های هدایت گری وجود ندارند جهش ها و حرکت ها پیش رونده نیست. باید مسائل به صورت کلان تر توجه شود. اگر مدیریت صنایع دریائی قوی باشد به گونه ای برنامه ریزی خواهد کرد که دو جنبه منافع اقتصادی و منابع آموزشی صاحب کارگاه مورد توجه قرار گیرد. ناوگان در حال توسعه کشتیرانی احتیاج به یک نیروی پشتیبانی قوی دارد. همین امر سبب کاهش هزینه ها در کشتیرانی می شود و کشتیرانی خیلی بهتر می تواند در بازار بین الملل رقابت کند بنابراین علاوه بر این که سود می بریم از ضررهائی که ایجاد می شود نیز جلوگیری می کنیم.تاکنون حمایت های خوبی از سوی کشتیرانی از کارگاه های قطعه سازی صورت نگرفته است تا کار تعمیرات در داخل انجام شود تا پیش از این اکثر فعالیت های تعمیراتی در خارج از ایران انجام می شد در حال حاضر نیز اگر ما قادر به تامین قطعه نباشیم این کار در خارج از کشور با ارز بری زیاد صورت می گیرد.

منبع: روزنامه اقتصاد سرآمد