*دکتر حمید هوشمند

مدیر مرکز نوآوری صنایع دریایی

 در کشوری مانند ایران با دسترسی وسیع به آب‌های آزاد و خط ساحلی ۸۹۰ کیلومتری در شمال و ۴۹۰۰ کیلومتری در جنوب، دریا می‌تواند سهم عمده‌ای در توسعه‌ی صنعتی ایفا نماید. وقتی به عقبه‌ی کشورهایی صنعتی مانند انگلیس نگاه می‌کنیم به صورت مستقیم و غیر مستقیم نقش صنعت کشتی‌سازی و فهم اهمیت ژئوپلتیک دریا توسط نخبگان نظامی و تجاری، از عوامل کلیدی قدرت فرامنطقه‌ای این کشور کوچک بوده است. 

ایران با این ظرفیت وسیع دریایی، هم از منظر نظامی و هم اقتصادی بهره‌ای که باید می‌برده است نبرده و متاسفانه شاهد هستیم از جمعیت ۹۰ میلیونی ساکن، رقمی کمتر از ۲ درصد آن در خطوط ساحلی مستقر هستند، این در حالی است که حدود ۷۰ درصد جمعیت جهان در سواحل سکونت دارند. از مهمترین عوامل این عقب افتادگی، عدم تکمیل زنجیره‌ی ارزش صنعت دریا است. اساساً تصور ما از دریا چندان مبنای اقتصادی نداشته، چرا که اگر می‌داشت امروز بنادر ما می‌توانست از مهمترین بنادر استراتژیک دنیا باشد. اگر نگاهی به کشورهای کوچک حاشیه‌ی خلیج فارس داشته باشیم، این مسئله بیش از پیش نمود پیدا می‌کند. امارات متحده عربی، کشوری با وسعت بسیار کوچک‌تر از ایران، سالانه صدها میلیاردها دلار از بنادر خود ترانزیت کالا دارد و تا سال‌های نه چندان دور بر اساس برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام داده است بنادر خود را کاملاً هوشمند خواهد کرد.

فناوری همانند تمام جنبه‌های زندگی روزمره‌ی بشر، در تار و پود زنجیره‌ی ارزش و اقتصاد دریا تنیده شده است. کشتی‌ها و بنادر هوشمند، استفاده از انرژی‌های پاک، ساخت و تولید فناورانه در مقیاس سودآور، تولید غذا و زنجیره‌ی ارزش بسیار گسترده‌ی دریا می‌تواند نقطه‌ی عطفی برای اقتصاد کشورهایی باشد که از این نعمت خدادادی برخوردارند. بر اساس آمار سازمان ملل، بیش از ۸۰ درصد تجارت و ترانزیت دنیا، از مسیر دریا انجام می‌شود که این آمار با پیشرفته‌تر شدن صنعت دریا، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های نیروی انسانی در حال افزایش است. 

یک گزارش منتشرشده در مجله ABS(وابسته به اداره حمل و نقل آمریکا) ، روند‌های فناورانه‌ی آینده‌ی زنجیره‌ی اقتصادی دریا را تشریح نموده و آینده‌ای را به تصویر کشیده است که برای بازیگران آماده، بسیار روشن و برای کشورهایی مانند ایران که از این ظرفیت بزرگ غافل بوده‌اند، ترسناک است! سهم ما از اقتصاد دریا متناسب با ظرفیت‌های موجود نیست و تقریبا می توان گفت ناچیز است. با فعال شدن حلقه‌های مختلف صنعتی، ایجاد شبکه‌های قدرتمند و منسجم بازیگران فناوری دریایی، برنامه‌ریزی‌های استراتژیک و سرمایه‌گذاری کافی، به جرأت می‌توان گفت دریا، سکوی پرتابی خواهد بود که ایران را وارد بازی بزرگان می‌کند. 

انتهای پیام/

انتهای پیام/