روزنامه دنیای اقتصاد، در یادداشتی به قلم نجمه رجب، نوشته است: در جهان مدرن، حاکمیت بر دریاها به منزله کنترل منابع و ثروت‌های بزرگ است. ایران با بیشترین مرز آبی در خلیج‌فارس، فرصت‌های قابل توجهی برای توسعه اقتصادی از طریق بهره‌برداری از این منابع دارد، اما در این زمینه با چالش‌های زیادی مواجه است. در حالی که در حوزه‌های نظامی و امنیتی، ایران توانسته است حاکمیت خود را بر آب‌های ساحلی اعمال کند، در حوزه اقتصادی دچار غفلت‌های تاریخی بوده است.

یکی از مهم‌ترین دلایل این عقب‌ماندگی، سرمایه‌گذاری ناکافی در بخش‌های دریایی، بندری و ترانزیتی است. این کمبود سرمایه‌گذاری، باعث فرسودگی تجهیزات و ضعف زیرساخت‌ها در بنادر ایران شده و موجب کاهش کارایی آنها گردیده است. برای مثال، بندر شهید رجایی که بزرگ‌ترین بندر ایران است، هنوز با مشکلاتی همچون عدم استفاده از تجهیزات جدید در فرآیند تخلیه و بارگیری روبه‌رو است. این در حالی است که کشورهای همسایه مانند امارات متحده عربی توانسته‌اند با سرمایه‌گذاری گسترده در بندر جبل‌علی، جایگاه خود را در زنجیره تأمین جهانی تقویت کنند.

در حالی که بندر جبل‌علی به هاب اصلی ترانزیت کالا در خلیج‌فارس تبدیل شده است، تجارت ایران در این حوزه کاهش یافته و برخی از بنادر ایران از جمله بندرعباس که حجم ترانزیتش کاهش قابل توجهی داشته است، دیگر نتوانسته‌اند در بین بنادر برتر جهان قرار بگیرند. این ضعف‌ها در سرمایه‌گذاری و تجهیزات بندری، باعث کاهش سهم ایران در ترانزیت کالا و تجارت دریایی منطقه شده است.

علاوه بر این، تحریم‌های اقتصادی نیز مانعی بزرگ در جذب سرمایه‌گذاری خارجی و دسترسی به فناوری‌های جدید برای بنادر ایران است. تحریم‌ها نه تنها به افزایش ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در بنادر ایران منجر شده، بلکه مشکلاتی مانند محدودیت در دسترسی به تسهیلات بانکی بین‌المللی و تجهیزات مدرن را نیز ایجاد کرده است.

با وجود این مشکلات، موقعیت جغرافیایی ایران در خلیج‌فارس می‌تواند مزیت‌های زیادی را به همراه داشته باشد. برای استفاده بهینه از این مزیت‌ها، ضروری است که سیاست‌گذاران ایرانی بر رفع موانع داخلی مانند شفافیت مقررات و بوروکراسی پیچیده تمرکز کنند و همزمان با تلاش برای کاهش اثرات تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری در بخش‌های دریایی و بندری را تسهیل کنند.

اگر ایران بتواند از ظرفیت‌های اقتصادی خلیج‌فارس به درستی بهره‌برداری کند، نه تنها جایگاه خود را در تجارت جهانی تقویت خواهد کرد، بلکه می‌تواند از نقش مهم اقتصادی در منطقه بهره‌برداری نماید. همچنین، با توسعه صنایع دریایی، ایران می‌تواند مانع از تلاش‌های برخی کشورها برای کمرنگ کردن نقش تاریخی‌اش در خلیج‌فارس شود.