به گزارش «پایگاه خبری گفتمان دریا» به نقل از روزنامه دریایی سرآمد، سازمان پیمان آتلانتیک‌شمالی (ناتو) اعلام کرد که یک ابزار هوش‌مصنوعی جدید توسعه داده است که می‌تواند کشتی‌هایی را که مشکوک رفتار می‌کنند، شناسایی و علامت‌گذاری کند.

این نرم‌افزار که Mainsail نام دارد، برای تجزیه‌وتحلیل ترافیک دریایی طراحی شده است و می‌تواند کشتی‌هایی را که به نظر می‌رسد از مسیر خود منحرف می‌شوند تا به زیرساخت‌های زیر دریا آسیب بزنند یا اطلاعاتی در مورد آن‌ها جمع‌آوری کنند، شناسایی کند. به گفته این ائتلاف نظامی، این نرم‌افزار از تصاویر ماهواره‌ای، سیستم‌های سونار و حسگرهای زیر آب استفاده می‌کند.اریک پولیکن، مدیر مرکز تحقیقات و آزمایش‌های دریایی ناتو، در یک ویدئو گفت: Mainsail نتیجه سال‌ها تجربه و توسعه علمی به‌منظور تشخیص ناهنجاری‌ها در حوزه دریایی است و این الگوریتم‌هایی که مرکز توسعه داده، اغلب با استفاده از هوش‌مصنوعی، توانسته‌اند برای نظارت بر ترافیک کشتی استفاده شوند.

پولیکن افزود: «این نرم‌افزار قادر است به‌طور خودکار، بدون کاربر و حضور اپراتورها، موارد دارای سوءظن را در مورد مسیرهای خاص کشتی‌ها و سایر فعالیت‌ها افزایش دهد.» وی همچنین تاکید کرده که به نظر می‌رسد این ابزار خوب کار می‌کند. ناتو انتظار دارد که این فناوری به آن کمک کند تا به سرعت به تهدیدات نوظهور دریایی واکنش نشان دهد. با این حال، برخی کارشناسان می‌گویند، ابزارهایی مانند Mainsail به دلیل تعداد محدود حسگرها در بستر دریا می‌توانند هشدارهای کاذب نیز ارسال کنند.

هانس لیوانگ، معاون رئیس بخش علوم سیستمی برای دفاع و امنیت در دانشگاه دفاعی سوئد می‌گوید: «اگر در مورد اتفاقاتی که روی سطح دریا می‌افتد صحبت کنیم، فکر می‌کنم این امکان وجود دارد که ابزارهایی مانند این، برخورد یا خطر برخورد بین کشتی‌ها یا همچنین زمین‌گیرشدن را شناسایی کنند.» اگر در مورد چیزهایی صحبت می‌کنیم که می‌تواند در بستر دریا اتفاق بیفتد، اما اطلاعات موجود در مورد حوادث در بستر دریا بسیار محدود است. او افزود: نصب حسگرهای بیشتر نیز پروسه‌ای است که از نظر قانونی پیچیده است.

لیوانگ در ادامه افزود: «کشورها می‌توانند حسگرهایی را در آب‌های ملی خود برای اهداف نظامی نصب کنند، اما در منطقه اقتصادی و در آب‌های بین‌المللی، نصب حسگر برای اهداف نظامی امکان‌پذیر یا قانونی نیست.» وی گفت: در حالی که حسگرها را می‌توان در نزدیکی زیرساخت‌های موجود مانند کابل‌ها یا سازه‌های برق-بادی نصب کرد، همیشه تعداد محدودی از آن‌ها در بستر دریا وجود خواهد داشت.

گشت‌زنی‌های ناتو در دریا

ناتو پس از چندین حادثه مانند خرابکاری خط لوله نورد استریم در سال ۲۰۲۲، ترکیدگی خط لوله گاز بالتیک در سال ۲۰۲۳ و آسیب کابل زیردریایی در دریای بالتیک در سال ۲۰۲۴، گشت‌زنی دریایی خود را افزایش داده است. به گفته ناتو، در این گشت‌زنی‌ها از حسگرهای قدرتمند و پهپادهای زیردریایی برای نظارت بر زیرساخت‌های زیردریا در حین بررسی ترافیک عبوری و جست‌وجوی نشانه‌هایی از تخلف استفاده می‌کردند.

ساندر کلوپ، فرمانده نیروی دریایی سلطنتی هلند گفت: «جامعه مدرن به زیرساخت‌های زیر آب، چه کابل‌های اینترنتی، چه خطوط لوله سوخت‌های فسیلی یا غیره، بسیار وابسته است.» او افزود: فکر می‌کنم آسیب رساندن به این زیرساخت‌ها می‌تواند یک جامعه را فلج کند، بنابراین فکر می‌کنم جلوگیری از آن ضروری است.

کاربرد‌های هوش‌مصنوعی در صنعت دریایی

هوش‌مصنوعی که به‌عنوان شبیه‌سازی فرآیند هوش‌مصنوعی انسانی توسط سیستم‌های فنّاوری دیجیتالی لقب گرفته، مدت‌هاست زندگی انسان‌های این کره خاکی را تحت تأثیر قرار داده و به‌زودی نه ‌تنها همه ابعاد زندگی انسان‌ها را در سراسر جهان برهم خواهد زد، بلکه تحولات عظیمی در صنعت کشتیرانی به‌وجود خواهد آمد. در این میان اگرچه ظهور هوش‌مصنوعی بلوغ، بالندگی و تحول‌برانگیزی به‌همراه دارد، اما بسیاری بر این عقیده‌اند که این پدیده اعجاب‌برانگیز اثرات منفی نیز بر زندگی روزمره انسان‌ها خواهد گذاشت؛ زیرا ممکن است در برخی موارد پا را از هوش انسانی فراتر گذاشته و نسبت به فعالیت‌های انسانی پیشی بگیرد که موضوع به این مهمی را بسیاری از انسان‌ها با عقاید، باور‌ها و سلیقه‌های مختلف در اکثر کشور‌ها برنمی‌تابند، اما بدون شک فنّاوری و در کنار آن هوش‌مصنوعی به مسیر پیشِ‌رو ادا‌مه خواهد داد. با این توصیف، هوش‌مصنوعی عبارت است از: تکنیک‌های فراگیری ماشینی و فعالیت‌های رباتیکی که هدف از پیاده‌سازی آن، ایجاد سیستم‌هایی برای انجام وظایف انسانی است.

هوش‌مصنوعی سال‌هاست به منظور توسعه کشتی‌های خودران استفاده می‌شود تا به‌تنهایی بتواند ناوبری دریایی را در کمال ایمنی و کارایی به سر‌منزل مقصود برساند. در این راستا فعالیت‌های غیر‌قابل تصوری نیز انجام شده و در بخش‌های مختلف حمل‌ونقلی وسایل نقلیه خودران تولید شده و هم‌اینک در حال انجام وظیفه هستند. در کنار آن هوش‌مصنوعی در بهینه‌سازی بارگیری و تخلیه محموله‌ها هم‌زمان با تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها دربارۀ وزن و حجم محموله، تشخیص محموله‌های داخل کانتینر بدون نیاز به باز کردن پلمب و تجهیز زیر‌ساخت‌های بندری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین ترتیب هوش‌مصنوعی برای بهینه‌سازی کل فرآیند حمل‌و‌نقل همه بخش‌ها مانند دریایی، ریلی، هوایی و جاده‌ای کاربرد دارد. نکته جالبی که باید به آن پرداخت حمایت IMO از هوش‌مصنوعی در صنعت دریایی است.