صاحبنظر حوزه کشتیرانی، بنادر،دریانوردی و صنعت دریایی، در گفت و گو با خبرنگار «پایگاه خبری گفتمان دریا»، سه سناریوی پرهزینه در اقتصاد، اجتماع و محیط‌زیست ناشی از پیامدهای چندلایه انفجار در بندر شهید رجایی را تشریح کرد.

در حالیکه، در پی انفجار و آتش‌سوزی گسترده در بندر شهید رجایی، یکی از مهم‌ترین قطب‌های دریایی کشور، نگرانی‌ها نسبت به تاب‌آوری زیرساخت‌های بندری و ایمنی عملیات تخلیه و بارگیری افزایش یافته است، سیاوش یگانه، صاحب‌نظر و کارشناس حوزه کشتیرانی و دریانوردی، ضمن تشریح ابعاد مختلف این حادثه، سه حوزه کلیدی اثرپذیر از این رویداد را شامل اقتصاد، اجتماع و محیط زیست عنوان کرد و نسبت به تبعات بلندمدت این حادثه هشدار داد.

وقتی حادثه‌ای بندر را به سکون می‌کشاند

یگانه با اشاره به توقف کامل عملیات بندری پس از این انفجار گفت: در این قبیل حوادث، بلافاصله کل فرآیند بارگیری و تخلیه متوقف می‌شود. این ایست موقت، حتی اگر چند روز به طول بیانجامد، منجر به خسارت‌های کلان برای فعالان اقتصادی، اپراتورها و صاحبان کالا خواهد شد.

او در ادامه توضیح داد: در کوتاه‌مدت، زنجیره لجستیک کشور مختل می‌شود و اگر حادثه به لحاظ ایمنی شدید ارزیابی شود، در بلندمدت نیز شرکت‌های خارجی ممکن است تصمیم به انتقال فعالیت خود به بنادر جایگزین بگیرند. این موضوع می‌تواند جایگاه بندر شهید رجایی را در منطقه تضعیف کند.

تهدید جدی در بازار رقابتی

این کارشناس افزود: حادثه‌ای از این دست به‌سرعت در تحلیل ریسک شرکت‌های بیمه بین‌المللی بازتاب می‌یابد. در صورت ارزیابی ناکافی بودن استانداردهای ایمنی، نه‌تنها هزینه بیمه بار و کشتی بالا می‌رود، بلکه ممکن است برخی شرکت‌ها از فعالیت در این بندر صرف‌نظر کنند. این اتفاق در بازار رقابتی فعلی یک تهدید جدی است.

وی با اشاره به اثر دومینویی چنین حوادثی در بخش اشتغال گفت: بروز انفجار، باعث تعطیلی بخشی از فعالیت‌های بندر می‌شود که به شکل مستقیم یا غیرمستقیم منجر به بیکاری موقت یا دائم پرسنل خواهد شد. این موضوع حتی در صورت برقراری مجدد فعالیت، اثر روانی خود را بر نیروی انسانی باقی خواهد گذاشت.

اجتماع، قربانی پنهان حوادث بندری

یگانه با تاکید بر بُعد اجتماعی ماجرا گفت: نباید فراموش کرد که در این حادثه احتمال وقوع تلفات انسانی، مصدومیت و از کار افتادگی نیز وجود دارد. این اثرات فراتر از یک شوک لحظه‌ای است و خانواده‌های درگیر را با بحران‌های معیشتی و روحی روبه‌رو می‌کند.

او افزود: افزایش اضطراب در بین پرسنل و کاهش اعتماد به ایمنی محیط کاری از دیگر پیامدهای اجتماعی این حوادث است. در شرایطی که فرهنگ ایمنی به‌درستی پیاده‌سازی نشده باشد، اعتماد پرسنل به ساختار مدیریت بحران به‌شدت آسیب می‌بیند.

تهدید خاموش برای محیط‌زیست خلیج‌فارس

در بخش دیگری از این گفت‌وگو، یگانه به خطرات زیست‌محیطی ناشی از انفجار اشاره کرد و گفت:درصورت نشت مواد شیمیایی، سوخت و گازهای سمی در جریان یک حادثه ، امکان آلودگی  آب دریا و خاک منطقه وجود دارد. در منطقه‌ای همچون بندر شهید رجایی که هم‌جواری زیستی و اقتصادی با دریا بسیار حساس است، چنین پیامدی می تواند بسیار نگران‌کننده باشد.

وی تصریح کرد: اگر گازهای سمی در فضا پخش شده باشند، خطر مسمومیت برای پرسنل و حتی ساکنین مجاور بندر وجود دارد. کنترل این وضعیت نیازمند حضور تیم‌های تخصصی محیط‌زیست، بهداشت و ایمنی صنعتی است.

بازنگری فوری در پروتکل‌های ایمنی بندری؛ یک ضرورت ملی

یگانه در پایان خاطرنشان کرد: پس از این حادثه، ضروری است که تمامی پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های ایمنی بندری مورد بازبینی قرار گیرد. این بازنگری باید شامل فرآیند نگهداری، تخلیه و جابه‌جایی کالاها، به‌ویژه مواد خطرناک باشد. عدم توجه به این موضوع، زمینه‌ساز تکرار حوادث مشابه در آینده خواهد بود.