به گزارش پایگاه خبری گفتمان دریا، از آنجا که نیروی انسانی ارزشمندترین منبع هر سازمانی است؛ حصول بهره وری و کارایی حداکثری، معطوف به سرمایه گذاری بر روی منابع انسانی می باشد و مهم ترین ابزار برای این منظور، آموزش است که با افزایش ارتقاء کیفی سطح مهارت، دانش و نگرش افراد، کامیابی سازمان ممکن می گردد.

توسعه و پیشرفت صنایع دریایی مستلزم در اختیار داشتن دانش مورد نظر، توانمندی تخصصی و مهارتی، پرسنل با تجربه و مدیریت مستمر منابع انسانی براساس دانش روز می باشد و با توجه به اهمیت اقتصاد دریاپایه در رشد و توسعه پایدار کشور، رشد مهارت و دانش نیروهای درگیر در فعالیت های دریایی، نیاز حیاتی کشور می باشد.

ششمین نشست تخصصی اقتصاد دریاپایه با اجرای روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، با موضوع بررسی وضعیت آموزشی و کیفیت فرآیندهای آموزش دریایی و با حضور مسعود پُل مه، دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران و حسن ضیایی مدیر آکادمی دریایی سیراف در محل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران برگزار شد مشروح این نشست را در ذیل با هم مرور می کنیم:

حسن ضیایی: آموزش دریایی باید منتج به یادگیری شود

مقوله آموزش دریایی دارای دو قسمت است؛ یک بخش مربوط به دریانوردان و بخش دیگر آن در ارتباط با صنایع دریایی است که دریانوردان را پشتیبانی می کند. هر یک از این دو بخش، رویکردهای خاص خود را می طلبد.

در حوزه دریانوردان، حسب کنوانسیون STCW، فرآیندهای منسجم بین المللی وجود دارد که از سوی سازمان جهانی دریانوردی (IMO) ابلاغ شده است و آموزش دریانوردان در کشور بر مبنای آن و تحت نظارت سازمان بنادر و دریانوردی انجام می گیرد. بخش آموزش صنایع دریایی پشتیبان دریانوردی، نیز قابل تقسیم به دو قسمت می باشد: دسته اول، شامل آموزش های آکادمیک و بنیادی است که در دانشگاه های کشور در حال انجام است و تمرکز آنها بر دانش است. در مورد کیفیت این فرآیند باید گفت زیرساخت مناسب برای تربیت متخصص برای صنایع دریایی و دریانوردی وجود ندارد. یکی از دلایل آن، دانشگاه ها فرآیند آموزشی خود را با تمرکز بر صنعت تنظیم و عملیاتی نکرده اند و صرفاً بر روی دیدگاه کلاسیک آموزشی و پوشش نیم بند فعالیت های صنایع متمرکز شده اند، در صورتی که در دانشگاه های دنیا، مسیر آموزش به گونه ای تعیین می شود که در نهایت صنعت از دانش آموخته بهره مند گردد.

برخلاف دانشگاه ها، ما بر روی نیازهای آموزشی صنایع تمرکز کرده ایم

دسته دوم، شامل دوره های آموزشی منتج به مهارت و تغییر نگرش در افراد می باشد. در حال حاضر، مجموعه های آموزشی خوبی در این قالب به صورت اقماریِ برخی از صنایع دریایی ما ـ مواردی مانند مجموعه آموزشی انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته؛ آکادمی دریایی سیراف و ... ـ در کشور شکل گرفته است. در این دسته، برخلاف دانشگاه ها، بر روی نیازهای آموزشی صنایع تمرکز شده است.

از قبل از انقلاب، سرمایه گذاری مشخصی بر روی آموزش صنعت دریانوردی شامل مراکز آموزشی مناسب و اعزام به مراکز خارج از کشور انجام گرفت و مبنای قدرتمندی برای صنعت دریانوردی شکل گرفت. اما آموزش در صنایعی مانند بنادر، کشتی سازی و صنایع وابسته در دوران بعدی، براساس برنامه رخ نداد و به صورت سعی و خطا پیش برده شد. براین اساس، کسانی که امروز، بحث آموزش را پیش می برند، وظیفه مشکلی را در پیش دارند.

تفاوت آموزش دریایی نسبت به دیگر آموزش ها این است که آموزش دریایی باید اثربخشی مستقیم آن در عملیات های دریایی نمود پیدا کند؛ چیزی که شاید در آموزش سایر رشته ها به این صورت مستقیم و اثرپذیر نباشد. عملاً کلیه آموزش ها با این رویکرد است که تمام کسانی که چه حسب کنوانسیون STCW و چه به صورت مهارتی آموزش می بینند، باید برای عملیات های دریایی و فضای کسب و کار آماده بوده و بهره وری داشته باشند. بنابراین، باید از اساتید خبره تر و روش های آموزشی متناسب با تغییرات زیاد تکنولوژی های روز بهره گیری شود. با توجه به تغییرات تکنولوژیکی فراوان مانند هوشمندسازی ها و اقتصاد دیجیتال و ... بازنگری مفاد آموزشی باید متفاوت تر از گذشته و به صورت سالانه پیگیری گردد. براساس رویکردهای نوین آموزشی باید مراکز آموزشی توسعه یابند که بر روی تحقیق و توسعه و نوآوری متمرکز گردند.

در کشور، در حوزه آموزشی مهارت محور به دلیل اینکه صنایع دریایی، صنایع مادر محسوب نگردیده و سبقه طولانی ندارد، در تعداد اساتید خبره که بتوانند دانشجویان و مهارزت آموزان را پشتیبانی کنند، محدودیت وجود دارد و یکی از نیازهای ضروری توسعه آموزش دریایی در کشور، توسعه دانش و مهارت های مربیان و آموزش دهندگان دریایی کشور می باشد که افزایش کیفیت آموزشی و عملکرد دریایی کشور را میسر می کند.

متأسفانه در سازمان های کنونی، آموزش را صرفاً هزینه می دانند در مواقع صرفه جویی، آموزش کنار می گذارند

یکی از مسائل مبتلابه آموزش در کشور، تفکر مبتنی بر آموزش در بحث توسعه سازمان هاست که متأسفانه در سازمان های کنونی، آموزش را صرفاً هزینه می دانند و این تلقی سبب می شود در مواقع صرفه جویی، آموزش کنار گذاشته می شود. در حالی که آموزش یک سرمایه گذاری و یک باید امروزی برای توسعه سازمان هاست. امروزه، پایین ترین سطح مدیریت برای مدیران آموزش منظور می شود و نشان دهنده این است که سازمان ارزش چندانی برای توسعه منابع انسانی خود قائل نیست. بنابراین از سوی صاحبان مراکز آموزشی باید فرهنگ سازی برای مدیران ارشد سازمانها برای تبیین اهمیت آموزش نیروی انسانی انجام گیرد.

یکی از رویکردهایی که تا چند سال قبل نسبت به آن کوتاهی صورت گرفته است، بحث مدیریت دریایی بود. معتقدم که بهبود فرآیندهای سازمانی از طریق مدیرعالی و مدیران ارشد سازمان ممکن می شود. ضعف مدیریت در سازمان های دریایی، سبب شد تا هزینه ای برای آموزش و افزایش مهارت کارکنان رقم نخورد و بیشتر خرید تجهیزات در دستور کار قرار داشت و برمبنای همین عدم تکیه برآموزش ها صدمات جدی را به سازمان ها وارد و اثربخشی و بهره وری سازمان ها هم کم شد.

ما از طریق مؤسسه آموزشی خود به همراه انجمن کشتیرانی، پر کردن خلأهای آموزشی و مهارتی را هدف گرفتیم؛ چراکه اگر مهارت ها و آموزش ها توسعه پیدا کنند، ارزش واقعی نیروی انسانی نمود پیدا می کند، در نتیجه صاحبان صنعت، تمرکز بیشتری بر روی کیفیت و کمیت آموزش خواهند داشت.

امروزه جامعه جهانی آموزش را به سمت یادگیری برده است. کیفیت فرآیند آموزش وقتی اثربخش است که منجر به یادگیری شود. این رویکرد بیشترین کاربرد را در صنعت دریایی دارد. آموزش باید به نحوی باشد که آموزش گیرنده ها در مرحله عملیاتی بتوانند اثربخشی و کارایی بهتری داشته باشند.

در صنایع دریایی، چون آموزش گیرنده در نهایت جذب کسب و کارهای دریایی و درگیر عملیات اجرایی می شود، مسئولیت مؤسسات آموزشی جدی است.

مسعود پُل مه: فرهنگ دریایی در کشور نهادینه نشده است

اصل بنیادی در ایجاد توسعه پایدار، استمرار موفقیت ها و دوام و بقای دستاوردها به آموزش اتکا دارد. ولی در ابتدا باید به پیش درآمدهای فعالیت های دریایی پرداخته شود تا مترصد آن باشیم که افراد داوطلب برای ورود به این حوزه، باید چه آموزش هایی را ببینند.

چند وقتی است که از اقتصاد دریامحور صحبت می شود و در همایش ها، نشست ها و جلسه های مرتبط با امور دریا، شعار آن مطرح می شود. برنامه هفتم هم به تأسی از همین نگاه ها و تصورات، رویکرد اقتصاد دریامحور یا توسعه دریامحور را لحاظ کرده است. قدر مسلم این نوشتار چیزی جزء جوهر نیست و زمانی روح می گیرد که فراتر از آنچه ذهن قانونگزار تدوین کرده است، اراده ای برای انجام آن باشد و تصمیماتی اتخاذ شود که قابلیت اجرا براساس نیازهای واقعی و اقتضائات زمانه داشته باشد. تا به امروز ما شاهد این خلأ بسیار مهم بودیم و آنچه در برنامه هفتم قابل مشاهده است تأثیری چندانی در تغییر این نگاه و نگرش ایجاد نخواهد کرد.

وقتی صحبت از آموزش می شود، هدف جامعیت انسانی است

وقتی صحبت از آموزش می شود، هدف جامعیت انسانی است؛ یعنی اینکه باید یک انسان به گونه ای برای تصدی یک حرفه و شغل آموزش و پرورش داده شود که این فرد، توسعه فردی خود را به توسعه اقتصادی، اجتماعی و هر آنچه که هدف است، گره بزند. طبیعی است فرد آموزش گیرنده باید چشم انداز روشنی را برای بعد از آموزش برای خود داشته باشد. برای جلب اشخاصی در حرفه دریانوردی، می بایست از طریق انگیزش، بتوانیم افراد را برای ورود به این شغل و تن دادن به آموزش جذب نماییم. این اتفاقی است که در کشور رقم نخورده است. اگر بخواهیم ارتقای دریانوردی و دریانوردان را در برنامه قرار دهیم، باید در ابتدا تسهیلاتی را برای ورود افراد به این افراد مهیا کرده و بعد از آن آموزش را لحاظ کنیم.

فرهنگ دریایی در کشور نیازمند ریشه دار و پایدارکردن است

به طور قطع نیازمند آنیم که فرهنگ دریایی را در کشور ریشه دار و پایدار کنیم. اگر این اتفاق رقم بخورد، بسیاری از کسری ها و کمبودهای اجتماعی به ویژه در حوزه شهری و جمعیتی سواحل ما متأثر از آن خواهد شد.

اساس استقرار زندگی و فعالیت در کنار سواحل کشور شکل نگرفته است

در کشور صحبت از دریا، صحبت از مشقت های ناشی از آب و هوایی مناطق دریایی و ساحلی است و حرف از کمبودهای اجتماعی این نوحی و ناکامی افراد مهاجر شاغل در این مناطق که با سختی زیاد کسب درآمد می کنند و بعد به مبدأ مهاجرت خود بر می گردند، و این روند برخلاف، روال معمول دنیاست؛ یعنی اینکه، در دنیا، افراد در تلاشند تا اساس زندگی و فعالیت خود را در کنار سواحل مستقر کنند، چون سواحل امکانات متمرکز و فرصت هایی را برای رقم زدن آینده آنان فراهم می کند. این قاعده در کشور شکل نگرفته است، به دلیل عدم فرهنگ سازی، فرهنگ دریا در خانواده ها نسج و پا نگرفته است. در واحدهای اجتماعی بعدی، یعنی مدرسه و دانشگاه که به جزء چند سال اخیر و به صورت جزئی به دریا ـ نه به معنای بستری برای توسعه و رشد ـ پرداخته شد، شاهد طرح و ارائه مطالب متناسب با فرهنگ دریا نیستیم.

بنابراین وقتی یک فرد در خانواده، با فرهنگ دریا آشنا نمی شود، در مدرسه و دانشگاه، هم هیچ گونه رویکرد بهره ورانه و با قابلیت کسب درآمد از دریا مطرح نمی شود، منتج به شرایط امروزی حاکم در کشور می شود که علیرغم وجود تعداد زیاد کشتی و تکیه عمده صادرات و واردات کشور به دریا، حدود ۱۶ هزار خدمه دریایی نیاز باشد.

هرچند این آمار از سوی مسئولان مورد مناقشه قرار می گیرد، اما با لمس و تجربه شرایط دریایی این آمار واقعی می شود؛ چراکه خدمه دریایی ما فارغ از اینکه آن شناور تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران باشد و یا نباشد، ولی کشتی متعلق به ملیت ایرانی باشد، توسط نیروهای هندی، روس، فیلیپینی و سایر ملل مدیریت می شود و در نهایت یک ایرانی در آن حضور دارد، طبیعتاً نمی تواند به عنوان یک شغل مهم برای تبعه کشور لحاظ گردد که امروز نگران آموزش افرادی مایل به اشتغال در این حوزه باشیم.

منبع : اقتصاد سرآمد

انتهای پیام/