گفتمان دریا-هاجرشادمانی:مسیر آبی تجارت جهانی تحت تاثیر سیاست‌های جدید تعرفه‌ای ترامپ، ارزان‌ترین و کارآمدترین روش حمل و نقل کالا در دنیا را با تهدید روبه رو کرده است. بررسی‌های انجام شده از سوی «پایگاه خبری گفتمان دریا»، در خصوص اثر تعرفه‌های جدید وضع شده از سوی ترامپ بر تجارت جهانی و حمل و نقل دریایی نشان می‌دهد، اقدامات اخیر رییس‌جمهور اقتصاد نخست دنیا و جنگ تجاری ایجاد شده بین آمریکا و چین، حمل و نقل دریایی را دست‌کم با چهار چالش عمده رو به رو خواهد کرد.

بنا بر اعلام کارشناسان بین‌المللی حمل و نقل دریایی، اثر تعرفه‌های جدید ترامپ و جنگ تجاری با چین بر اقتصاد حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل دریایی، یکی از موضوعات پیچیده و چندجانبه است که تاثیرات آن به طور گسترده‌ای در سطح جهانی منعکس شده و می‌شود.

با تغییرات قابل توجهی در سیاست‌های تجاری ایالات متحده تحت هدایت رئیس‌جمهور ترامپ، اخیرا یک سیاست جدید تعرفه‌ای به تصویب رسید که شامل وضع تعرفه 43 درصدی بر واردات کالاهای چینی است. این سیاست جدید ، پیامدهایی بزرگ  نیز برای اقتصاد جهانی و به‌ویژه بر بخش حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل دریایی، خواهد داشت. آن طور که منابع جهانی در تحلیل این رخداد اعلام کرده‌اند، این اقدام به‌طور مستقیم بر تجارت میان دو کشور تاثیر می‌گذارد و طبیعتاً پیامدهایی جدی برای بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد داشت. بخش حمل و نقل دریایی یکی از بخش‌هایی است که به‌شدت تحت تاثیر این سیاست قرار خواهد گرفت. به خصوص آنکه چین هم بلافاصله بعد از اعلام تعرفه‌های جدید آمریکا، سیاست تعرفه‌ای جدیدی برای واردات کالا از آمریکا به این کشور را به عنوان اقدام متقابل علیه این کشور، به تصویب رساند.

چهار اثر جنگ تعرفه‌ای بر تجارت آبی

اثرات تعرفه 43 درصدی بر صنعت حمل و نقل دریایی جهانی در چهار گروه قابل تحلیل است.

اولین عامل را می‌توان در «کاهش حجم تجارت میان چین و آمریکا»، بررسی کرد؛ اعمال تعرفه 43 درصدی بر کالاهای چینی به معنای افزایش چشمگیر قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان آمریکایی است. این افزایش قیمت می‌تواند تقاضا برای واردات کالا از چین را کاهش دهد. در نتیجه، تجارت دریایی میان چین و ایالات متحده کاهش می‌یابد. خطوط کشتیرانی که بیشترین تمرکز خود را روی مسیرهای چین و ایالات متحده گذاشته‌اند، با کاهش حجم بار مواجه خواهند شد.

دومین تهدید سیاست‌های تعرفه‌ای جدید ترامپ بر حمل و نقل دریایی می‌تواند به شکل «اختلال در زنجیره‌های تأمین جهانی» بروز کند. به گزارش منابع جهانی، تجارت چین و ایالات متحده تنها یک بخش از زنجیره تأمین جهانی است. بسیاری از کشورهای دیگر نیز از این روابط تجاری تاثیر می‌پذیرند. به‌طور مثال، کشورهای آسیای جنوب شرقی که نقش واسطه در صادرات چین به ایالات متحده دارند، نیز شاهد کاهش تقاضا برای خدمات حمل و نقل دریایی خواهند بود. این موضوع می‌تواند باعث افزایش زمان‌های انتقال کالا، تغییر مسیرهای حمل و نقل و حتی کاهش ظرفیت برخی از خطوط کشتیرانی شود.

سومین و شاید مهم‌ترین تهدید جنگ تجاری وتعرفه‌ای آمریکا و چین «افزایش هزینه‌های حمل و نقل دریایی و کاهش سودآوری خطوط کشتیرانی» در سطح جهانی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، تعرفه‌ها به طورغیرمستقیم می‌توانند هزینه‌های حمل و نقل دریایی را افزایش دهند. افزایش قیمت کالاها موجب خواهد شد که حمل‌کنندگان مجبور به جبران هزینه‌های اضافی شوند. از سوی دیگر، برای رقابت با کاهش حجم واردات، برخی از خطوط کشتیرانی ممکن است قیمت خدمات خود را کاهش دهند، که این موضوع می‌تواند سودآوری آنها را کاهش داده و از این ناحیه بر آن‌ها فشار وارد کند.

تعرفه‌های جدید با اعمال محدودیت‌های گفته شده در نهایت می‌تواند به «بروز محدودیت‌های جدید در مسیرهای تجاری»، منجر شود؛ بررسی‌ها حاکی از آن است که ادامه جنگ تجاری بین آمریکا و چین، تشدید و ادامه‌دار شدن آن‌ها به دلیل کاهش تقاضا برای حمل و نقل بین چین و آمریکا، می‌تواند به کاهش یا تغییر مسیرهای تجاری شرکت‌های کشتیرانی بینجامد. به‌عنوان مثال، خطوط کشتیرانی ممکن است تلاش کنند تا ظرفیت‌های خود را به سمت سایر بازارهای تجاری مانند اروپا و آسیای جنوبی سوق دهند. این تغییرات می‌تواند به «اختلالاتی در زنجیره‌های تأمین» منجر شود و «هزینه‌های اضافی» به همراه داشته باشد.

ابعاد هزینه‌‌ای برای دریایی‌ها

از میان همه عواملی که گفته شد، ابعاد هزینه‌ای تعرفه‌های جدید برای حمل و نقل دریایی کشورها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جنگ تجاری 2025 می‌تواند به تحمیل هزینه‌های اضافی برای خطوط کشتیرانی منجر شود. کاهش ظرفیت کشتی‌ها و تعلیق برخی خدماتی که پیشتر از سوی آن‌ها ارائه می‌شد، افزایش هزینه سوخت خطوط کشتیرانی، پیچیدگی در مدیریت لجستیک دریایی و در نهایت زیان‌های ناشی از کاهش حجم تجارت جهانی مهم‌ترین ابعاد هزینه‌ای جنگ تجاری برای دریایی‌ها است.

داده‌های استخراج شده از برخی گزارش‌های بین‌المللی و تحلیل‌های اقتصادی در خصوص آمار و ارقام مربوط به تأثیر تعرفه‌ها و زیان‌های اقتصادی ناشی از این جنگ تجاری بر صنعت دریایی، برآوردی از زیان اقتصادی ناشی از جنگ تجاری 2025 را نشان می‌دهد.از آن جمله، طبق گزارش‌ها و تحلیل‌های سازمان تجارت جهانی (WTO) و صندوق بین‌المللی پول (IMF)، جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین در سال 2025 می‌تواند منجر به «کاهش قابل توجهی در رشد اقتصاد جهانی» و به تبع آن «کاهش حجم تجارت جهانی» شود. براساس این گزارش، حجم تجارت جهانی می‌تواند تا حدود 1.3 تریلیون دلار کاهش یابد. بخش قابل توجهی از این زیان و کاهش مربوط به کاهش حجم کالاهای منتقل‌شده از طریق حمل و نقل دریایی است.

«کاهش رشد اقتصادی جهانی» از پیامدهای اقتصادی این جنگ تجاری است. به‌طور کلی، جنگ تجاری و تعرفه‌های وضع‌شده بین ایالات متحده و چین می‌تواند باعث کاهش رشد اقتصادی جهانی تا حدود 0.5درصد تا 1درصد در سال 2025 شود. این کاهش به معنای کمبود تقاضا برای کالاها و خدمات در سطح جهانی است که به طور غیرمستقیم بر حمل و نقل دریایی تاثیر می‌گذارد.

بررسی‌ها درباره میزان و نحوه زیان مالی در صنعت حمل و نقل دریایی ناشی از وضع تعرفه‌های جدید تجاری، نشان می‌دهد، طبق تخمین‌های BIMCO (یکی از بزرگ‌ترین انجمن‌های بین‌المللی کشتیرانی)، کاهش 1.3 تریلیون دلاری در حجم تجارت جهانی می‌تواند باعث کاهش حدود 2.5درصد تا 3درصد در تقاضای حمل و نقل دریایی شود.

همچنین، افزایش هزینه‌ها و کاهش تقاضا برای خدمات حمل و نقل دریایی می‌تواند هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های کشتیرانی را افزایش دهد. به طور متوسط، خطوط کشتیرانی ممکن است تا حدود 9 میلیارد دلار در سال در هزینه‌های اضافی متحمل شوند که ناشی از کاهش حجم بار و نیاز به تغییر مسیرهای تجاری و ارتقاء خدمات است.

در خصوص اثر تعرفه‌ها بر هزینه‌های حمل و نقل دریایی، برآوردهای جهانی حاکی از آن است که تعرفه‌های بالاتر بر کالاهای چینی می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل از چین به ایالات متحده و بالعکس شود. به طور متوسط، این افزایش هزینه می‌تواند حدود 10 تا 15 درصد بر هزینه‌های حمل و نقل دریایی افزوده کند. این افزایش هزینه به‌ویژه برای شرکت‌هایی که به چین وابسته هستند، محسوس است.

همچنین از آنجا که جنگ تجاری باعث اختلال در بازار جهانی نفت می‌شود و قیمت نفت در بازارهای جهانی نوسان دارد، هزینه سوخت کشتی‌ها نیز افزایش می‌یابد. این افزایش هزینه‌ها به‌ویژه برای خطوط کشتیرانی که در مسیرهای آسیای شرقی و ایالات متحده تردد دارند، بسیار تاثیرگذار است. بر اساس تحلیل‌های IMO (سازمان دریانوردی بین‌المللی)، هزینه سوخت می‌تواند تا حدود 7 تا 10 درصد افزایش یابد.

اثر اقتصادی تعرفه‌ 43درصدی

این موضوع همچنین از طریق اثرگذاری اقتصادی بر کشورها می‌تواند تحولاتی را در حمل و نقل دریایی جهانی ایجاد کند. اولین کشوری که در معرض اثر اقتصادی ناشی از وضع تعرفه‌های جدید ترامپ است، کشور «چین» است.

چرا که این تعرفه به طور مستقیم برای صادرات کالا از چین به آمریکا وضع شده است. گزارش‌های جهانی حاکی از آن است که چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کالا، زیان‌های زیادی از این سیاست تجاری جدید خواهد دید. برآوردها نشان می‌دهد که چین ممکن است حدود 200 میلیارد دلار زیان تجاری در سال 2025 متحمل شود. این زیان به طور مستقیم به کاهش حجم حمل و نقل دریایی در مسیرهای چین و سایر کشورهای آسیایی منجر خواهد شد.

«آمریکا»، دومین کشوری است که از وضع تعرفه‌های جدید و جنگ تجاری 2025 متحمل زیان خواهد شد؛ با توجه به اینکه چین در مقابله با اقدام اخیر آمریکا، تعرفه‌های جدیدی را برای واردات کالا از ایالات متحده به چین وضع کرد، آمریکا نیز با کاهش صادرات به چین و افزایش هزینه‌های واردات، از جمله هزینه‌های حمل و نقل، زیان‌های سنگینی خواهد دید. برخی برآوردها نشان می‌دهد که آمریکا می‌تواند حدود 100 میلیارد دلار در سال 2025 زیان تجاری و اقتصادی داشته باشد.

علاوه بر این دو کشور که دو طرف اصلی جنگ تجاری 2025 هستند، سایر «کشورهای آسیای شرقی» نیز از این جنگ تجاری اثرپذیری بالایی خواهند داشت. منابع جهانی اعلام می‌کنند که کشورهایی مانند کره جنوبی، تایوان و ژاپن که در مسیرهای تجاری چین و ایالات متحده قرار دارند، به شدت از کاهش حجم تجارت جهانی متاثر خواهند شد. این کشورها ممکن است حدود 30 تا 40 میلیارد دلار زیان اقتصادی از طریق کاهش تقاضا برای حمل و نقل دریایی و اختلالات تجاری متحمل شوند.