به گزارش «پایگاه خبری گفتمان دریا»، گزارش جدید سازمان تجارت جهانی (WTO) برای آوریل ۲۰۲۵، چشم‌انداز ناامیدکننده‌ای از روند تجارت جهانی به‌ویژه در بخش کالاها و خدمات ترسیم کرده است. براساس این گزارش، برای اولین بار در چند سال گذشته، حجم تجارت کالاها در جهان به میزان ۰.۲ درصد کاهش خواهد یافت.

 این کاهش عمدتاً به دلیل افزایش تعرفه‌ها و بی‌ثباتی سیاست‌های تجاری بین کشورها است. اگر تعرفه‌های معلق ایالات متحده اعمال شوند و نااطمینانی‌های تجاری بیشتر گسترش یابد، این افت می‌تواند حتی به ۱.۵ درصد برسد.

در مقابل، بخش خدمات نیز از این وضعیت مستثنا نیست. رشد تجارت خدمات که در سال ۲۰۲۴ به ۶.۸ درصد رسید، به‌طور قابل توجهی در سال ۲۰۲۵ به ۴درصد کاهش خواهد یافت. خدماتی مانند حمل‌ونقل، لجستیک و گردشگری به‌ویژه تحت تأثیر قرار خواهند گرفت و این روند می‌تواند بر رشد اقتصادی جهانی تأثیر منفی بگذارد.

چه کشورهایی بیشترین خسارت را می‌بینند؟

از منظر منطقه‌ای، آمریکای شمالی، به‌ویژه ایالات متحده، با کاهش سهم خود از رشد تجارت جهانی مواجه خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود که این منطقه به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین بازیگران اقتصادی، رشد منفی ۱.۷ درصدی را تجربه کند. در حالی که آسیا هنوز به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی رشد اقتصادی در تجارت جهانی باقی خواهد ماند، سهم این منطقه از رشد جهانی به نصف کاهش خواهد یافت و تنها ۰.۶ درصد پیش‌بینی می‌شود.

با این حال، کشورهای کمتر توسعه‌یافته (LDCs) که پیشتر از تحولات تجاری جهانی به‌ویژه در دوران پیشین آسیب دیده بودند، اکنون ممکن است از این تغییرات سود ببرند. به‌ویژه با کاهش واردات ایالات متحده از چین، کشورهایی نظیر بنگلادش، ویتنام و حتی برخی کشورهای آفریقایی می‌توانند جایگزین چین شوند، به‌ویژه در حوزه‌های منسوجات، پوشاک و الکترونیک ساده.

تحلیل عملکرد تجاری جهانی در ۲۰۲۴

در حالی که پیش‌بینی‌ها برای ۲۰۲۵ کمتر خوش‌بینانه است، سال ۲۰۲۴ شاهد رشد قابل توجهی در تجارت جهانی بود. تجارت کالاها با رشدی ۲.۹ درصد مواجه شد و تجارت خدمات نیز با رشد ۶.۸ درصد به ارزش ۸.۶۹ تریلیون دلار رسید. در این میان، خدمات دیجیتال با رشدی ۸.۳ درصد همراه بود که نشان‌دهنده روند رو به رشد نیاز به خدمات آنلاین و دیجیتال در سطح جهانی است.

چین با صادرات ۳.۵۸ تریلیون دلار و ایالات متحده با واردات ۳.۳۶ تریلیون دلاری در صدر قرار داشتند. این امر نشان‌دهنده اهمیت بالای این دو اقتصاد در تجارت جهانی و تاثیر آن بر جریان‌های تجاری است. علاوه بر این، خدمات در حوزه‌های تحقیق و توسعه، خدمات کامپیوتری و مالی رشد چشمگیری داشتند و کشورهایی مانند ایرلند، ژاپن، سنگاپور، اندونزی و مصر از پیشتازان این رشد بوده‌اند.

فرصت جدید برای کشورهای خلاق

طبق این گزارش، نااطمینانی در سیاست‌های تجاری جهانی به‌ویژه در روابط بین چین و آمریکا، می‌تواند تأثیر مستقیمی بر بازارهای صادراتی و تصمیمات تجاری کشورها بگذارد. این وضعیت فرصتی برای کشورهای انعطاف‌پذیر و نوآور فراهم می‌آورد تا با پر کردن جایگاه‌های خالی ناشی از تعرفه‌ها و تنش‌ها، مسیرهای جدیدی برای رشد تجاری پیدا کنند.

همچنین، خدمات دیجیتال و تجارت آنلاین همچنان به‌عنوان یک فرصت طلایی برای رشد صادرات به‌شمار می‌روند. در این راستا، توصیه می‌شود که صادرکنندگان و شرکت‌های فناوری بر بازارهای جایگزین، خدمات قابل ارائه به‌صورت دیجیتال و زنجیره‌های تأمین متنوع تمرکز کنند تا در برابر چالش‌های جهانی ایستادگی کنند.

این گزارش همچنین می‌تواند برای کشورهایی که در حوزه‌های خاصی مانند خدمات کامپیوتری، مالی و دیجیتال رقابت می‌کنند، اطلاعات ارزشمندی در خصوص روندهای آتی تجارت جهانی فراهم آورد.

جهان در مارپیچ بی‌ثباتی‌ها

گزارش WTO در آوریل ۲۰۲۵ از وضعیت پیچیده‌ای در تجارت جهانی حکایت دارد که ناشی از بی‌ثباتی‌های سیاسی و اقتصادی، افزایش تعرفه‌ها و کاهش رشد جهانی است. با این حال، کشورها و بنگاه‌هایی که بتوانند با استفاده از فرصت‌های دیجیتال و نوآوری در بازارهای جایگزین، خود را با این تغییرات هماهنگ کنند، می‌توانند از این وضعیت بهره‌برداری کنند.