به گزارش پایگاه خبری گفتمان دریا به نقل از اقتصاد سرآمد؛ جهان امروز، جهان حمل و نقل از طریق دریاست و جغرافیای غیر دریایی، در رتبه دوم قرار دارد. از این رو، مزیت نسبی جغرافیای دریایی، بیش از سایر بخش های جغرافیایی است. در همين راستا سياست‌هاي كلي برنامه هفتم با اولويت اصلي «پيشرفت اقتصادي توأم با عدالت» تعيين شده است، این سیاست ها در ۷ سرفصل «اقتصادي»، «امور زيربنايي»، «فرهنگي و اجتماعي»، «علمي، فناوري و آموزشي»، «سياسي و سياست خارجي»، «دفاعي و امنيتي»، «اداري، حقوقي و قضايي» و در ۲۶ بند تصويب و ابلاغ شد.در برنامه هفتم توسعه، در بخش اقتصادی به دو بند مهم (بند ۱۰ و ۱۱) مواجه هستیم که نشان می دهد، اساس و مبنای توسعه ایران نگاه جدی به اقتصاد دریامحور دارد. به عبارت دیگر، بدون توجه به اقتصاد دریامحور، اقتصاد کلی ایران قابل ترمیم و بهبود نیست.در بند ۱۰ سیاست های کلی برنامه هفتم آمده است: فعال‌سازي مزيت‌هاي جغرافيايي ـ سياسي و تبديل جمهوري اسلامي ايران به مركز مبادلات و خدمات تجاري، انرژي، ارتباطات و حمل و نقل با روان‌سازي مقررات و ايجاد و توسعه زيرساخت‌هاي لازم.آنچه در در این بند آمده است نشان می دهد: الف: از مجموع مزیت های جغرافیایی، دو مرز آبی شمال و جنوب از اهمیت بیشتری نسبت به سایر مرزهای خشکی برخوردار هستند .مهمترین دلیل برای این اهمیت، امکان ترانزیت دریایی به عنوان آسان ترین، امن ترین، سریع ترین و کم هزینه ترین نقل و انتقال کالاست.حال بايد ديد كه مديران و مسئولان در در گروي كار دارند و به معناي واقعي اتصاد دريا رسيده اند؟

چرا مدیران دولتی همیشه از «اقتصاد دریا» غافل بوده‌اند؟
عبدالناصر درخشان، نماینده ایرانشهر در مجلس یازدهم در گفت‌وگو با اقتصاد سرآمد گفت: چه در این حدود ۴۴ سالی که از انقلاب می‌گذرد و چه پیش از آن، ایران نتواسته از ظرفیت‌های دریا به خوبی بهره ببرد که این موضوع می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از جمله اینکه کانون‌های اصلی تصمیم‌گیری در کشور در مرکز حضور دارند و چون از دریا دور بودند از این ظرفیت بزرگ غافل شدند. از این‌رو، بیشتر افرادی که در سواحل دریا حضور داشتند به این پتانسیل ارزشمند رسیده بودند و چون خیلی تصمیم‌گیر و یا تصمیم‌ساز نبودند نتوانستند این ظرفیت را با خروجی‌ها مثبت توام کنند و نهایتاً از آن، در حد محدود، امرار معاش می‌کردند.

وی افزود: در حال حاضر، موضوعات و مناسبات اقتصادی، تغییرات جدی نسبت به گذشته پیدا کردند. اکنون کشورهای پیشرفته و در حال توسعه که از ظرفیت دریا برخوردارند، بیشترین انتفاع را در اقتصاد، از دریا می‌برند. اقتصاد دریا بسیار گسترده است؛ ترانزیت، شیلات، گردشگری دریایی و... تنها بخشی از ظرفیت خدادادی است.عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان تصریح کرد: اکثر شهرهای بزرگ، تاثیرگذار، پرجمعیت دنیا در لبه دریا قرار دارند، اما از ظرفیت دریای مکران و دریای عمان آن‌طور که شایسته است، بهره نبردیم. یکی از محل‌های درآمد از دریا، گردشگری دریایی است که متاسفانه در ایران برای این منظور، تحرک خاصی صورت نگرفته است. از طرفی، برای درآمد از ظرفیت دریا، باید قبل از هر موضوعی، مهارت‌آموزی کنیم. باید افرادی را در این رابطه تربیت کرد تا کاملاً با نقشه راه و برنامه‌ریزی آتی کشور و اینکه می‌خواهیم در چه زمانی به چه نقطه‌ای برسیم، آشنا شوند. درخشان اظهار داشت: هرچند وضعیت اقلیمی در شمال کشور بهتر از جنوب کشور است، اما مدیران در بهره‌گیری از دریای خزر، تنها در گردشگری داخلی که به واسطه تمرکز جمعیت بوده، تا حدی موفق ظاهر شدند. اکنون منطقه چابهار از تمامی تحریم‌های بین‌المللی مستثنی شده است. پس ما می‌توانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم، اما آیا این اتفاق افتاده است؟ اینکه به فکر نیستیم یا دنبال مهارت‌آموزی نرفتیم یا اساساً به اقتصاد دریا اهمیت ندادیم، باعث شده نتوانیم از این نعمت خداوند به نفع کشور و معیشت مردم، درآمدزایی کنیم.

نماینده ایرانشهر گفت: با حرف و شعار نمی‌توانیم از ظرفیت‌های دریایی کشور، ارزآوری کنیم. دریا می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور باشد، اگر به آن ویژه نگاه کنیم، اما متعدداً و مکرراً می‌بینیم که حرف آن زده می‌شود، اما در میدان عمل، خیلی خبری از برنامه‌ریزی و اجرای کار با خروجی نیستیم. دریای چابهار که وصل به اقیانوس است و ایران را متصل می‌کند به آسیای میانه، اروپا و... از آن استفاده نشده است. اگر قرار باشد از دریای چابهار استفاده کنیم باید مسیر چابهار به ایرانشهر و زاهدان و مرکز کشور، دارای اتوبان چند بانده باشد، آیا این امکان فراهم شده است؟ آیا ریل‌کشی شده است؟ حتی بررسی کنید تا ببینید ما چند پرواز به فرودگاه چابهار داریم. برخی روزها به چابهار یک پرواز است. با این وضعیت می‌توان حتی به حضور گردشگر در این مناطق امیدوار بود؟ آن هم در این فصل که بهترین شرایط آب و هوایی در آن‌جا حاکم است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس یادآور شد: آیا ایران در این دهه‌ها در حوزه ساخت کشتی و لنج‌های خاص، حرف برای گفتن داشته است؟ ما حتی نمی‌توانیم ادعا کنیم که در رده کشورهای متوسط در این بخش هستیم. برای پشتیبانی از صنعت دریایی کشور، قرار بود دولت چندین سال پیش، بودجه‌ای را به آن اختصاص دهد، اما الان شاهد این هستم که دبیرخانه ستاد صنایع دریایی کشور، حتی حقوق هشت ماه کارمندانش را هم به درستی پرداخت نکرده است. این وضعیت فاجعه است، آن هم برای کشوری که می‌خواهد از اقتصاد دریا‌یی‌اش بهره ببرد.وی تصریح کرد: وقتی می‌گوییم صنعت دریایی، یعنی بناست در این تشکیلات، کارهای بزرگ و متنوعی انجام شود که مثلاً ساخت لنج، یکی از کارهای آن است. هر صنعتی که بتواند از دریا امرار معاش کند و حوزه معیشتی مردم را بهبود دهد را می‌توان صنعت دریایی نامید که باز هم باید بگویم از آن غافل بودیم.

درخشان اظهار داشت: من تا امروز، آن اراده لازم از سوی مسئولان مربوطه در خصوص احیای اقتصاد دریا را نمی‌بینم، چون اگر وجود داشت، دبیرخانه ستاد صنایع دریایی کشور باید تقویت می‌شد. در آن تشکیلات، رییس جمهور و برخی وزرا حضور دارند، اما بروید ببینید در سال چند جلسه برایش تشکیل می‌شود. باید افراد کارشناس و کاربلد در حوزه دریا را شناسایی و دعوت به کار کنیم تا روالی غیر از روال‌های گذشته در دستور کار قرار بگیرد.نماینده ایرانشهر در ادامه بیان کرد: اگر اقتصاد دریا در ایران تا حدی بهتر از گذشته، پیگیری شود، نه تنها معضل بیکاری در مناطق دریایی حل می‌شود که حتی باید نیروی کار از جاهای دیگر هم، روانه آن مناطق کرد. مملکت ما سال‌هاست که درگیر تحریم‌های سخت بین‌المللی است. از طرفی مرتب می‌گویند باید تحریم‌ها را دور زد، اولین موضوعی که به ذهن من می‌رسد این است که از ظرفیت‌های موجود کشور که درآمد از آن‌ها، خیلی پیچیدگی ندارد، بهره ببریم. اقتصاد دریا در این پیچ تاریخی ایران، می‌تواند یک منبع خوب ارزآوری باشد. استفاده از ظرفیت نخبگانی یعنی خودکفایی که بخشی از این شعارهای زیبا در اقتصاد دریا به عنوان یکی از انفال‌های موجود در کشور، مستتر است.وی در پایان خاطرنشان کرد: امید است مدیران دولتی تا بیشتر از این دیر نشده است، ظرفیت دریا را دریابند تا به امید خدا، هم اقتصاد کشور بالنده‌تر شود و هم، معیشت مردم روندی بهتر از قبل را دنبال کند.

منبع: اقتصاد سرآمد